ریاست ارتقای کیفیت و پلان

پروسه اعتباردهی از سوی وزارت محترم تحصیلات عالی، زمینه رشد برای ارتقای کیفیت علمی پوهنتون‌های داخلی را رقم زد. این پروسه معیار و شاخص‌های مشخصی برای ارتقای کیفیت در نهادهای تحصیلی را معرفی کرده و با توجه به اهمیت این مهم، پوهنتون‌های داخلی کشور را ملزم به تطبیق و رعایت این معیارها جهت کسب اعتبار علمی نمود. دانشگاه خاتم‌النبیین (ص) نیز با توجه به اصل تعهدی که برای شکوفایی جامعه علمی و اکادمیک کشور دارد، ساختار منظمی جهت نیل به اهداف تعیین شده از سوی وزارت محترم تحصیلات عالی تشکیل نمود. ریاست ارتقای کیفیت و پلان و پالیسی در تشکیلات پوهنتون خاتم‌النببین (ص) به عنوان یکی از کلیدی‌ترین اداره برای ارتقای کیفیت علمی و کسب اعتبارات داخلی و خارجی ایجاد گردید. این ریاست اکنون با دو آمریت و دو همکار اداری در جهت ارتقای کیفیت علمی نهاد، در حال فعالیت است.

ریاست ارتقای کیفیت و پلان در راستایی نهادینه سازی کیفیت پروسه ارتقای کیفیت بر محورهای ذیل فعالیت می‌کند:

ارتقای کیفیت و اعتبار علمی

کیفیت‌گرایی و ارتقا خواهی محور فعالیت‌های دانشگاه خاتم‌النبیین^{( ص )} است . در مسیر همین پیمایش مبارک، در سال ۱۳۹۱ دانشگاه خاتم النبیین^(ص) شامل پروسه‌ی اعتباردهی آکادمیک ملی قرار گرفت. دانشگاه بر اساس اصل بهبود مستمر کیفیت آموزشی، پژوهشی و خدماتی با رویکرد مشارکت جمعی و به منظور مدیریت هرچه بهتر این پروسه ساختار منظم اداری و تصمیم گیری را ایجاد نموده است. در راستای این مهم و حمایت همه جانبه رهبری دانشگاه، آمریت ارتقای کیفیت به « ریاست ارتقای کیفیت و پلان در سطح دانشگاه»، با دو آمریت «ارتقای کیفیت» و «پلان و پالیسی»، ارتقا یافت. کمیته های فرعی آن در سطح دانشکده ها متناسب با حوزه کاری، شرح وظایف و پلان‌های عملیاتی سطوح بالاتر فعالیت می‌کند. اعضای کمیته‌ی تضمین کیفیت سطح دانشگاه را رئیس ارتقای کیفیت و پلان دانشگاه، آمر ارتقای کیفیت، معاونت‌های دانشگاه و رؤسای دانشکده‌ها تشکیل می‌دهد که توسط ریاست دانشگاه رهبری می‌گردد. هم‌چنین کمیته پلان و پالیسی در سطح دانشگاه را، رئیس ارتقای کیفیت و پلان، آمر پلان و پالیسی، معاونین دانشگاه مسئولین کمیته‌های فرعی پلان و پالیسی دانشکده‌ها تحت ریاست رئیس دانشگاه، تشکیل می­دهد. وظیفه‌ی اصلی کمیته­ی ارتقای کیفیت، برنامه‌ریزی، مشوره‌دهی، نظارت و ارزیابی از تطبیق برنامه‌های دانشگاه در سطوح مختلف است. چنانچه هماهنگی، برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی از تطبیق در سطح برنامه‌های علمی مسؤولیت کمیته‌ی ارتقای کیفیت و ارتقای علمی دانشکده‌هاست. در حالیکه وظایف عمده­ی کمیته پلان پالسی، تعیین سیاست­گذاری­های کلان دانشگاه، تدوین پلان استراتژیک دانشگاه، برنامه ریزی اکادمیک، نظارت از تطبیق پلان های عملیاتی و ارزیابی پلان­های عملیاتی و انشکافی سطوح مختلف دانشگاه می‌باشد.

دانشگاه خاتم‌النبیین^{( ص )} با پشت کار و تلاش همه جانبه، مرحله سوم اعتبار دهی را سپری نموده و اعتبار علمی شان را موفقانه از سوی وزارت محترم تحصیلات عالی کسب نموده است و برگ زرینی را در فرایند ارائه خدمات آموزشی معیاری رقم زد.

دانشگاه خاتم‌النبیین^{( ص )} بعد از سپری نمودن مرحله سوم اعتباردهی و کسب سند اعتبار از طرف وزارت تحصیلات عالی، ضمن حفظ اعتبار خویش، تلاش می‌نماید تا اعتبار اکادمیک خویش را از نهادهای معتبر منطقه‌ی و بین‌المللی نیز به دست آورد و این دانشگاه مصمم است که وارد پروسه رده‌بندی دانشگاه‌ها بر اساس معیارهای QS و THE گردد.

سنجش

فرایند گردآوری اطلاعاتِ مورد نیازِ تصمیم‌گیری پیرامون برنامه‌ها و عملکردهاست؛ این شاخص به عنوان معیار اصلی تصمیم گیری ها و عملکرد ها در سطح دانشگاه از دو طریق نظارت و ارزیابی صورت میپذیرد.

نظارت

پایش (مراقبت) استمراری اجرای درست برنامه‌ها و عملکردهاست؛ نظارت در حین اجرای کار از تطبیق درست فرایند و امور برای نیل به اهداف تعیین شده صورت میپذیرد. در دانشگاه خاتم النبیین ^(ص) با رعایت کامل این اصل، نظارت در دو سطح دانشگاه و دانشکده توسط هیأت‌های مؤظف صورت میپذیرد.

ارزیابی

فرایند گردآوری و داوری داده‌های مورد نیاز برای بهبودی و ارتقای کیفیت است. ارزیابی بعد از تکمیل یک دوره از اجرای فعالیت میباشد که این اصل در دانشگاه خاتم النبیین ^(ص) به صورت ربعوار صورت گرفته و آمادگی همیشه برای ارزیابی از سوی نهادهای بیرونی بالخصوص وزارت محترم تحصیلات عالی وجود دارد.

حیطه‌های نظارت و ارزیابی

نظارت و ارزیابی داخلی دانشگاه در حیطه‌ها و سطوح مختلف صورت در زمانبندی‌های متفاوت صورت می‌پذیرد. در ذیل به سطوح ارزیابی و نظارت در دانشگاه خاتم النبیین ^(ص) پرداخته می‌شود

نظارت و ارزیابی تمامی برنامه‌های علمی

تمامی برنامه‌های علمی و اکادمیک دانشگاه به صورت ربع‌وار نظارت و ارزیابی می‌گردد. این برنامه‌ها شامل پلان‌های استراتژیک، نحوه اجرای فعالیت‌ها، نحوه تطبیق اهداف دانشگاه، تطبیق فرایندهای علمی-اداری، تحقیقات و سایر امور اداری و اکادمیک را شامل می‌گردد.

نظارت و ارزیابی استادان

فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، اداری و خدماتی استاد با شیوه‌های گوناگون نظارت و ارزیابی می‌شود. مانند: ارزیابی خودی استادان، ارزیابی توسط دیپارتمنت، توسط دانشکده و معاونت علمی و توسط نهادهای بیرونی.

نظارت و ارزیابی فراگیران

بر اساس طرزالعمل ارزیابی از کیفیت تدریس، وضعیت یادگیری، فعالیت‌های آموزشی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان با شیوه‌های گوناگون ارزیابی می‌گردند. به صورت روزانه، هفته‌وار، میان و پایان سمستر از مسیر فعالیت صنفی ( مشارکت در بحث‌ها و طرح سؤال‌ها و انجام فعالیت‌های روزانه)، کارخانگی و نحوه‌ی پاسخ‌دهی در قالب ارزیابی تشخیصی (پیش از آموزش)، تکوینی (هنگام آموزش) و تراکمی (پس از آموزش).

نظارت و ارزیابی معاونت‌ها و همه‌ی بخش‌ها

فعالیت‌های علمی و اداری تمام واحدهای اداری دانشگاه(ریاست، معاونت‌ها، دانشکده‌ها، دیپارتمنت‌ها، کمیته‌ها و واحدهای مستقل)، افزون بر ارزیابی سالانه از راه گزارش عملکرد، در هر ربع سال طی یک چک لیست منظم از سوی کمیته‌های ارتقای کیفیت و پلان و پالیسی نظارت و ارزیابی می‌گردد. چنانچه معاونت‌ها در طول سمستر، به صورت مستمر از چگونگی فعالیت‌های زیر مجموعه خویش نظارت دارند.

الگوی نظارت و ارزیابی

دانشگاه خاتم‌النبیین ^(ص)، ارزیابی را گردآوری و تحلیل روشمندانه‌ی اطلاعات ضروری، به منظور تصمیم‌گیری پیرامون تغییر، تکمیل، تداوم یا حذف برنامه‌ می‌داند. در این زمینه از الگوی « کرک پاتریک » سود می‌ستاند. سه دلیل فراگیری (جامعیت) ، سادگی(سهولت) و عملی‌بودن (عینیت) استفاده از الگوی پاتریک را توجیه می‌کند . اثربخشی برنامه‌ در این الگو، چهار سطح دارد.

سطح اول: با معیار « واکنش »، پرسش‌های جهت‌یاب پیرامون رضایت و رغبت فراگیران از برنامه‌‌ها و تصمیم‌های دانشگاه طراحی می‌شود؛

سطح دوم: با معیار « یادگیری »، پرسش‌ها بر محورِ معرفت، مهارت، خلاقیت و مسؤولیت فراگیران، پس از سپری نمودن یک دوره‌ی آموزشی می‌چرخد؛

سطح سوم: از « رفتار فراگیران » معیار گرفته و از « کاریابی » و « بهبود رفتار شغلی، اجتماعی و اخلاقی » سؤال می‌شود که گذراندن دوره و رویدادهای آموزشی چه تأثیر در یافتن شغل و بهبود رفتار در کار و محل کار داشته است؛

سطح چهارم: معیار این سطح «برایندها»ست. سؤال کانونی چنین است: فراگیران با سپری‌نمودن دوره، چه بازدهی مادی، معنوی، و آبروی اجتماعی برای دانشگاه خاتم‌النبیین ^{( ص )}، و چه کارکردها و فایده‌هایی برای جامعه داشته‌اند.